Περί ύφους

Στον φίλο μου Νίκο Δεληγιάννη, εικαστικό και ρόκερ

Επιδίωξη κάθε μιανού καλλιτέχνη είναι βεβαίως αυτό που λέμε το προσωπικό του στυλ, η «φωνή» του.

Αυτό, κατά τη γνώμη μου κακώς-κάκιστα σήμερα εννοείται απλώς ως μια φορμαλιστική ευρεσιτεχνία, ένας νεωτερισμός, μια πατέντα…

Μια εξυπνάδα, αν προτιμάτε.

Ή μια πρόκληση.

(Ίσως ένα από τα μεγάλα αδιέξοδα της μοντέρνας τέχνης στην μεταμοντέρνα μας εποχή).

Να το επαναλάβω λίγο πιο στεγνά: αντίς να παραδειγματιζόμαστε από τον Βαν Γκογκ π.χ., παραδειγματιζόμαστε από τους μόδιστρους  της λεγόμενης υψηλής ραπτικής –  και μάλιστα δεν εννοώ μήτε τους Ρώσσους προντουκτιβιστές φέρ’ ειπείν ή την Κοκό Σανέλ...

Το ύφος, όμως, πέρα από μια τεχνοτροπία (δεν μπορεί παρά να) εκφράζει μια ορισμένη στάση ζωής – μια στάση απέναντι στον πνευματικό και κοινωνικό περίγυρο, απέναντι στα κρατούντα ήθη και τις κυρίαρχες ιδέες, στο «πνεύμα των καιρών» δηλ., απέναντι ακόμη στις ειδικές συνθήκες που επικρατούν στο χώρο της αγοράς της τέχνης.

Οφείλει δε η στάση αυτή να είναι ανεξάρτητη, ανυπόταχτη, ρωμαλέα – ειδάλλως ποιο το νόημα;

Εγώ, με συγχωρείτε, δεν βλέπω άλλο τίποτα από ακαδημαϊσμό και αγορά. Σπανίζουν, οι αυθεντικές φωνές, κι’ αυτές όχι στο προσκήνιο.

Ας μη κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Άλλο το πραγματικά πρωτότυπο, προσωπικό, ανεπανάληπτο ύφος στο οποίο αποκρυσταλλώνεται σιγά-σιγά η ψυχή του γνήσιου καλλιτέχνη, η πνευματική του προσπάθεια να ορίσει ο ίδιος τον εαυτό του κι’ άλλο, εντελώς διαφορετικό η κραυγαλέα μανιέρα που μας λανσάρει ο άλλος προκειμένου να «διακριθεί» στην αγορά της τέχνης…

Δυστυχώς, και πολλοί δικοί μας πέφτουν συχνά σε αυτή τη λούμπα…

Σημ.: Το κείμενο είναι λίγο παλιότερο, του ’98 με μια μικρή προσθήκη λίγο μεταγενέστερη. Η φωτογραφία είναι από κάποια περαντζάδα μας από την Καλών Τεχνών, πρόσφατα, να πούμε ένα γειά στους εικαστικούς φίλους μας. Σ’ αυτούς απευθύνεται το κείμενο κυρίως, ή μάλλον απ’ αφορμή την κατάσταση στις εικαστικές τέχνες γράφτηκε αλλά στους πάντες απευθύνεται.